Screw it, met de juiste schroef

Onlangs heb ik 2 items gedaan over de WERA bits. Een waarbij ik je liet ziet welke bit je moet gebruiken en de tweede waarom ik voor wera kies. Volgend op die items kreeg ik meteen vragen over wat nu de juiste schroef is voor welk materiaal en het soort werk dat je wil doen. Daarom een blog over wat de juiste schroef is voor welk materiaal. Om te beginnen gaan we van start met wat warenkennis over de materialen en uitvoeringen van schroeven

Schroef materiaal

Verzinkte schroeven

Schroeven komen in een hoop vormen en maten maar soms is de afwerking of het materiaal van de schroef nog veel belangrijker. Daarom beginnen we daarmee. Om te beginnen de meest voorkomende afwerking van schroeven is het verzinken. Dat zijn ijzeren schroeven die van een laagje zink zijn voorzien. Zink heeft een werking die er voor zorgt dat de schroeven niet snel roesten en is in een bepaalde mate zelfherstellend. Zink heeft namelijk de eigenschap snel te oxideren (wat bij ijzer roesten is) en dat beschermt het onderliggende ijzer. Als er een kras in het zink komt vormt zoch een nieuwe oxidatielaag en is het ijzer weer beschermd. Schroeven die verzinkt zijn herken je vaak aan de tekst verzinkt of vzk op de verpakking.

Geel gepassiveerd

Een andere roestwerende afwerking kan zijn geel gepassiveerd of geel verzinkt. Daarbij wordt de schroef eerst verzinkt en dan voorzien van een heel dun laagje zinkchromaat waardoor de schroeven een licht gelige kleur krijgen. Gele passivering is een proces om de duurzaamheid van schroeven te verbeteren . Deze chemische behandeling biedt schroeven een verbeterde corrosiebestendigheid, waardoor ze ideaal zijn voor verschillende toepassingen. Vergeleken met andere soorten schroeven bieden gele passiveringsschroeven unieke eigenschappen zoals een verbeterde levensduur en sterkte.

Roest Vast Staal of RVS

Roestvrij staal is geen afwerking maar is het materiaal waarvan de schroef gemaakt is. RVS in de volsmond Roest Vrij Staal (terwijl het eigenlijk roest vast staal is). RVS is een legering van Ijzer, chroom, nikkel en koolstof. Dit maakt het materiaal zeer roestbestendig. Nadeel van RVS is dat het harder is en dus eerder kan breken en dat het (bij goed RVS) niet magentisch is. De aanduidling op de verpakking is vaak INOX, Rostfrei of RVS.

Messing, koper en meer

Met name in oudere meubels kom je nog messing (of geel koper zoals sommigen het noemen) tegen. Vroeger werden met name de houtschroeven van messing gemaakt. Het is een relatief zacht materiaal dat in de loop der tijd zwart-achtig oxideert. Je ziet het niet heel veel meer maar het een populair product bij meubel restaurateurs.

Gefosfateerd

De laatste veel voorkomende afwerking is fosfatering. Gefosfateerde schroeven zijn zwart van kleur. De laag die op de schoreven zit zorgt ervoor dat er geen roest kan ontstaan door de inwerking van klak en gips. Schroeven met deze afwerking worden dan ook wel gipsplaatschroeven genoemd. Ze hebben een scherpe snede en draaien met het grootste gemak door de gipsplaat en in het achterliggend materiaal als studs en hout. Door gebruik te maken van een speciale adapter draai je de schroef niet door de gipsplaat heen en kan je het geheel gemakkelijk afwerken. Draag bij het verwerken van deze schroeven altijd handschoenen. De schroeven zijn scherp en het laagje kan irritatie opwekken als je je snijdt.

Maar wat is de juiste schroef voor welk materiaal?

Om te beginnen proberen we hier de juiste industriebenaming aan te houden en vermelden we waar mogelijk ook de gangbare naam van een schroef.

Houtschroeven

Houtschroeven zijn wellicht de oudste soort schroeven die je nu nog kan kopen. Je kan ze kopen in de platte kop, bolkop en lenskop uitvoering. Vaak zie je dat er onder de kop een stuk metaal zit waar geen draad op zit. Deze zijn uitmate geschikt om te gebruiken in voorgeboord hout. Omdat houtschroeven nog wel eens een tapse vorm hebben laat de verbinding relatief snel los als de verbinding kan bewegen. De schroef verliest dan snel zijn grip.

Spaanplaatschroeven

Spaanplaatschroeven zijn net als houtschroeven gegschikt voor hout maar hebben zeker in de kortere lengtes volledig draad. De verbinding is dus vaak veel langduriger en steviger dan bij houtschroeven. Het voordeel van spaanplaatschroeven is dat je ze meestl niet hoeft voor te boren. Behalve als je in dun materiaal of kops schroeft. Dan is de aanbeveling altijd om voor te boren. Stelregel bij het boorboren is dan om de dikte van de schroeven te vermenigvuldigen met 0.6 tot 0.8. Hoe harder het materiaal hoe groter je kunt voorboren.

Schroef je in heel hard hout zoals Azobe dan kan je naast het voorboren wat WD40 in het doosje spuiten zodat de schroef helemaal in 1 keer in het materiaal draait. Dit om te voorkomen dat de schroef breekt. Zorg in deze gevallen ook voor een opgeladen accu van je schroefmachine en de juiste bit. Vaak is dit Torx of Pozidrive. Deze schroeven komen voor in RVS, (geel) Verzinkt, zwart gepassiveerd en RVS. De juiste maat kies je door op de doos te zoeken aar bijvoorbeeld 4.0×40 of 3.0×30. De 4.0 staat voor de dikte van de draad en de 40 voor de lengte. Beiden in milimeters.

Gipsplaatschroeven

De juiste schroef voor in gipsplaat is de zwarte gefosfateerde schroef. Deze voorkomt roesten door aantasting door het gips/kalk en kan worden afgewerkt na montage zoder te roesten. Deze schroeven zijn heel scherp en handoschoenen dragen is dus belangrijk bij het verwerken. Gebruik bij het schroeven in gipsplaat ook altijd een schroefadapter (vaak in de doos meegeleverd) of een schroefpistool met de juiste torque instelling om te voorkomen dat je de schroeven te diep draait. Gipsplaatschroeven hebben vrijwel altijd een platte kop zodat ze goed kunnen worden afgewerkt zonder zichtbaar te zijn en hebben een Philips kop. De juiste bitjes herken je aan de PH opdruk. Dus geen PZ maar PH bitje gebruiken!!

Plaatschroeven

Deze schroeven worden in de volksmond vaak parkers genoemd of zelftappers. Deze hebben een fijnere draad dan spaanplaatschroeven (dus de randen van de draad liggen dichter bij elkaar) en zijn geschikt voor in metaal. Je kunt ze dus gebruiken om alluminium of ijzer te schroeven. De meeste moet je zelf voorboren maar er zijn ook plaatschroeven met een boorpuntje. In het laatste geval is het slim om met een centerpoint even een putje te slaan. Op die manier voorkom je dat de schroef wegschiet en je het materiaal of je hand beschadigd.

Voorboren is bij de schroeven zonder boorkopje van het grootste belang omdat je ze anders te snel kapotdraait. Wederom geldt: hoe zachter het materiaal hoe kleiner je kunt voorboren. Plaatschroeven worden geleverd in verzinkt, gepassiveerd en RVS. ze zijn verkrijgbaar met een platte, bolle, lens of zeskant kop. Diameters wijken iets of wat af van spaanplaatschroeven die vaak in hele of halve milimeters uitkomen. De meest voorkomende diktes zijn: 2.2, 2.9, 3.5, 3.9, 4.2, 4.8, 5.5 en 6.3 milimeter en hebben vrijwel altijd een Philips kop. Dus wederom: PH bit en geen PZ Bit.

Metaalschroeven

Metaalschroeven zijn schroeven met een metrische draad (in Europa meestal) en zijn geschikt om in een moertje te draaien of in een getapt gat. De mdikte wordt vaak aangeduid met Mx waarbij de X staat voor het cijfer dat de dikte in milimeters aangeeft. M6 is dus metrische draad met een dinkte van 6mm. Plaatschroeven worden geleverd in RVS, verzinkt, gepassiveerd en andere coatings om ze bij het materiaal aan te laten sluiten. Qua kop kan je stellen dat ze komen in plat, bol en lens uitvoering. Met een 6 kantige kopspreken we vaak van een bout(je). Als bitje wordt vaak de gleuf bit gebruikt of de Philips (PZ). Wil je zelf een metaalschroef in metaal bevestigen boor dan eerst een gat van 0.6-0.8 x de dikte van de schroef, gebruik een metrische tap om de draad in het materiaal te tappen en klaar ben je.

Exoten

Het stuk hierboven beschrijft slechts een klein deel van de “schroefologie”. Er zijn veel meer schroeven voor verschillende doeleinden. Zo heb je nog exoten als vlonderschoeven. De naam zegt het eigenlijk al, vlonderschroeven zijn speciale schroeven voor het maken van vlonders. Ze zijn uitermate sterk en bedoeld voor buitengebruik. Een voordeel van de schroeven is dat ze niet roesten. Bovendien is het in principe niet nodig om hout voor te boren.

Daarnaast heb je nog de Woodies. Met Woodies schroeven kun je direct in hout boren. Zij zijn voorzien van een speciale boorpunt, waardoor voorboren in de meeste gevallen niet nodig is. Verder zorgt die speciale boorpunt ervoor dat het hout veel minder snel zal gaan splijten.

Verder moet je bij het kopen van schroeven letten op de kwaliteit. Je kunt goedkope schroeven kopen en daar later spijt van krijgen. Mijn persoonlijke favorieten zijn SPAX en Wurth. Deze leveren een constante kwaliteit tegen prima prijzen en zo ben je er zeker van dat al je schroeven goed zijn. En last but not least: denk aan de juiste bit. Kijk goed op de doos of het Torx is (en welke torx), Pozidrive, Philips of gleuf. Niet alleen de juiste schroef maar ook de juiste bit kan veel ellende voorkomen.